essay format in marathi

Essay writing in Marathi

Table of Contents

निबंध लिहिण्यासाठी मार्गदर्शक | Guide to Writing an Essay

प्रस्तावना | introduction.

निबंध हा विविध विषयांवर लेखन करण्याचा एक मार्ग आहे. निबंध लेखन ही कला आहे आणि ती शिकणे आवश्यक आहे.

निबंध लिहिण्यामागे अनेक कारणे असतात. त्यातून आपल्या विचारांना व्यक्तिमत्त्व प्राप्त होते. आपल्या मताचे प्रभावीपणे प्रसार करता येते. विषयावरील आपले ज्ञान वाढते.

निबंध लेखनाचा उपयोग शैक्षणिक, व्यावसायिक आणि वैयक्तिक क्षेत्रात होतो. शाळा-महाविद्यालयात विद्यार्थ्यांना निबंध लेखनाचे महत्त्व समजावून सांगितले जाते. त्यामुळे प्रत्येकाने निबंध लेखनाचे कौशल्य मिळवावे.

विषय निवडणे | Selecting a Topic

निबंध लिहिताना सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे तुमच्यासाठी चांगला, रोचक आणि समृद्ध असा विषय निवडणे. विषय निवडीत खालील गोष्टींचा विचार करा:

– तुम्हाला कोणता विषय आवडतो आणि रुची आहे? तुमच्या आवडीच्या विषयावर लिहिणे सोपे जाईल.

– तुम्हाला विषयावर किती माहिती आहे आणि त्यावर लेखन करण्यास तुम्ही सक्षम आहात हे पाहा. तुमच्या ज्ञानाच्या क्षेत्रातलाच विषय निवडा.

– विषय व्यापक असावा पण फार मोठा नसावा. तुम्ही तो सहजपणे समजू शकाल आणि त्यावर चांगले लेखन करू शकाल.

– विषय तुमच्या वाचकांना आकर्षित करेल असा असावा. तो त्यांच्यासाठी उपयुक्त व रोचक असावा.

– वेळेच्या मर्यादेनुसार विषय निवडा. लहान किंवा साधा विषय निवडून त्याला खोलवर लिहिण्याचा प्रयत्न करा.

योग्य विषय निवडल्याने तुमचे लेखन सुरेख होईल. मग तुम्हाला विषयावर लेखन करणे सोपे जाईल.

संशोधन | Research

निबंध लिहिण्यापूर्वी विषयावरील माहिती संकलित करणे आवश्यक आहे. यासाठी इंटरनेट, पुस्तकालय, वृत्तपत्रे इत्यादींचा वापर करून विषयावर जास्तीत जास्त माहिती संकलित करावी. यामुळे विषयाची व्याप्ती समजेल आणि निबंधात कोणत्या मुद्द्यांवर भर द्यायचा ते ठरवता येईल.

संशोधनामुळे विषयावरील विविध दृष्टिकोन समजतात. त्यामुळे आपल्या मताला दृढता येते आणि निबंध अधिक पक्का आणि विश्वसनीय होतो. संशोधन केल्याने निबंधात नवीन माहिती समाविष्ट करता येते. तसेच, इतर लेखकांच्या मतांचा आढावा घेऊन आपल्या मताची तुलना करता येते.

योग्य संशोधन न केल्यास निबंधातील माहिती अपूर्ण व एकपक्षीय राहील. म्हणून संशोधन हा निबंधलेखनाचा अत्यंत महत्त्वाचा भाग असतो.

निबंधाची संरचना | Essay Structure

निबंध लिहिताना त्याची संरचना ठरवणे खूप महत्त्वाचे असते.

निबंधाची संरचना तीन भागांमध्ये विभागली जाते:

• उद्देश – निबंधाच्या सुरवातीस उद्देश असतो. हा भाग सामान्यतः एक ते दोन परिच्छेदांचा असतो. यामध्ये विषयाचे संक्षिप्त परिचय दिला जातो.
• मध्यभाग – हा निबंधाचा मुख्य भाग असतो. यामध्ये विषयाचा तपशीलवार आढावा घेतला जातो. मध्यभाग हा विषयाच्या क्षमतेनुसार ४ ते ५ परिच्छेदांचा असावा.
• शेवट – निबंधाचा शेवटीला एका परिच्छेदात सारांश दिला जातो. यामध्ये निबंधात मांडलेल्या मुद्द्यांचा संक्षिप्त आढावा दिला जातो.

उद्देश, मध्यभाग आणि शेवट हे निबंधाचे महत्त्वाचे घटक असतात. या तीनही भागांचा समतोल साधूनच एक चांगला निबंध लिहता येतो.

मसुदा तयार करणे | Drafting

मसुदा तयार करणे हे निबंध लेखनातील महत्त्वाचे टप्पे आहे. मसुदा लेखनाचे काही महत्त्वाचे बाबी खालीलप्रमाणे:

– मसुदा लिहिणे हे आपल्या विचारांना एकत्र करण्यास मदत करते. आपण जे काही लिहिणार आहात त्याचा एक कच्चा रूपरेषा तयार होतो.

– मसुदा लिहिताना आपल्या विचारांची प्राधान्यक्रम सुव्यवस्थित करता येते. कोणती मुद्दे सर्वात महत्त्वाची आहेत व कोणती कमी महत्त्वाची याचा विचार करता येतो.

– मसुदा लेखनामुळे आपल्या लेखनाची संरचना सुस्पष्ट होते. लेखाच्या प्रत्येक भागात काय येणार आहे हे ठरवता येते.

– मसुद्यावरून आपल्या लेखनातील कमतरता दूर करणे सोपे होते. जर काही मुद्दे वारंवार पुनरावृत्ती होत असतील तर त्या दूर करता येतात.

– निबंध पूर्ण होण्याआधी मसुद्यावर पुन्हा एकदा लेखनाची पुनरावलोकन केल्यास अधिक चांगले लेखन करण्यास मदत होते.

– मसुदा लिहिणे हा निबंध लेखनाचा अत्यंत महत्त्वाचा भाग असल्याने त्यास योग्य वेळ देणे आवश्यक आहे.

तर म्हणूनच मसुदा लेखन करणे हे निबंध लेखनात अत्यंत महत्त्वाचे असते. मसुद्यावर पुरेशी मेहनत केल्यास उत्तम दर्जाचा निबंध लिहिता येईल.

भाषाशैली | Writing Style

निबंध लेखन करताना सोपी आणि स्पष्ट मराठी भाषा वापरावी. तंत्रज्ञानी शब्दांपेक्षा सामान्य माणसाला समजेल अशी सरल भाषा वापरणे गरजेचे आहे.

वाक्ये सोपी आणि स्पष्ट असावीत. त्यामुळे वाचकाला समजणे सोपे होईल. लांब लांब वाक्ये टाळावीत.

शब्दांचा वापर सुसंगत असावा. अनावश्यक इंग्रजी शब्दांचा वापर टाळावा. मराठी भाषेतील योग्य शब्दांना प्राधान्य द्यावे.

वाक्यरचनेवर लक्ष द्यावे. वाक्यातील शब्दक्रम योग्य असावा.

अशाप्रकारे सोप्या आणि स्पष्ट भाषेचा वापर केल्याने वाचकांना निबंध समजणे सोपे होईल.

अचूकता | Accuracy

निबंध लिहिताना त्यातील भाषाशैली, वाक्यरचना आणि विरामचिन्हे यांची खास काळजी घ्यावी.

– शब्द आणि वाक्ये सरळ आणि सोपी असावीत.

– विरामचिन्हे योग्य ठिकाणी वापरावेत. उदाहरणार्थ, विरामचिन्ह (. , ! ?) प्रत्येक वाक्याच्या शेवटी वापरावे. 

– कॉमा (,) वाक्यातील शब्द जोडण्यासाठी वापरावा. 

– वर्तनीची चूक टाळावी. शब्द चुकीचे लिहिल्यास त्याचा अर्थ बदलू शकतो.

– मराठी शब्दकोश वापरून शब्दांची खात्री करून घ्यावी.

– निबंध पूर्ण झाल्यावर तो पुन्हा एकदा वाचून त्रुटी शोधाव्यात.

या गोष्टींची काळजी घेतल्यास निबंध सुस्पष्ट आणि अचूक होईल.

स्रोत संदर्भ | Source References

जेव्हा तुम्ही इतरांच्या मजकूरातील माहितीचा वापर करता तेव्हा त्यांचे योग्य प्रकारे संदर्भ देणे महत्त्वाचे आहे. निबंधातील प्रत्येक संदर्भित मजकूरासोबत त्या मजकूराचा स्रोत स्पष्टपणे दर्शविणे आवश्यक आहे.

उदाहरणार्थ, जर तुम्ही कोणत्याही पुस्तकातील मजकूराचा वापर केला असेल तर “[पुस्तकाचे नाव]” असे संदर्भ द्यावेत. लेखकाचे नाव, पुस्तकाचा शीर्षक, प्रकाशक, आणि प्रकाशन वर्ष यांचा समावेश असावा.

इंटरनेटवरील साहित्याचा वापर केल्यास “[लेखकाचे नाव], [वेबसाइटचे नाव], लिंक” अशी माहिती द्यावी.

जेणेकरून वाचक तुमच्या निबंधातील माहितीच्या स्रोतापर्यंत पोहोचू शकतील आणि त्यांना खात्री होईल की हा मजकूर योग्य संदर्भासह आहे.

स्रोत संदर्भ योग्यरित्या देऊन तुमच्या निबंधाची विश्वसनीयता वाढवा.

निष्कर्ष | Conclusion

निबंध लिहिण्याच्या प्रक्रियेत, आपण विषय निवडणे, संशोधन करणे, निबंधाची संरचना तयार करणे, मसुदा लिहणे, भाषाशैलीवर लक्ष केंद्रित करणे, अचूकता ठेवणे आणि स्रोतांचे संदर्भ देणे या महत्त्वाच्या टप्प्यांवर भर दिला आहे.

या सर्व टप्प्यांचे योग्यरित्या पालन केल्यास, तुम्ही एक उत्तम दर्जाचा, सुसंगत आणि समृद्ध मजकूर लिहू शकता. निबंधाचा शेवटी सारांश देऊन तुमच्या मुद्द्यांचे संक्षिप्त सारांश करावा. यामुळे वाचकांना तुमच्या मुख्य मुद्द्यांचा आढावा घेता येईल.

एक सुस्पष्ट आणि प्रभावी सारांश देऊन तुम्ही तुमचा निबंध यशस्वीरित्या संपवू शकता.

पुनरावलोकन | Revision

आपण निबंध लिहिल्यानंतर तो पूर्णपणे वाचावा. त्यानंतर पुन्हा एकदा निबंध पूर्णपणे वाचा आणि त्यातील कोणत्याही त्रुटी किंवा चुका शोधण्याचा प्रयत्न करा.

कारण निबंधामध्ये सामान्यत: अनेक त्रुटी असतात जसे:

– विरामचिन्हांचा चुकीचा वापर

– शब्द वा किंवा वाक्यरचनेतील चुका

– विषयापासून वळण घेणे

– अयोग्य संकलन

– अस्पष्ट भाषा

या सर्व गोष्टी लक्षात घेऊन निबंधाचे पुनरावलोकन केल्यास निबंधाची गुणवत्ता वाढेल. पुनरावलोकनानंतर आवश्यक ती सुधारणा करून निबंधाची अंतिम आवृत्ती तयार केली पाहिजे.

Leave a Comment Cancel reply

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

निबंध कसा लिहावा – How to Write Essay in Marathi

Table of Contents

How to Write Essay – निबंध कसा लिहावा

कुठल्याही स्तरावर भाषा शिकताना, प्रश्नपत्रिका सोडवताना कमी-अधिक लांबीचा निबंध लिहिणे अनिवार्य असते. एखादा विषय कितपत समजला आहे. स्वतःच्या भाषेत त्यावर मुद्देसूद विचार मांडता येत आहेत का, गोंधळून न जाता विषयानुरूप विचार, मते, प्रसंग, भावना यांचे वर्गीकरण करून ते क्रमवार, सुसूत्रपणे उलगडता येत आहेत ना; हेच निबंधातून पाहिले जाते.

स्पर्धा परीक्षांसाठी निबंध लिहिताना अर्थातच निबंध लेखनाची काठिण्यपातळी वाढत जाते; वाढत जायला हवी. शिक्षणामुळे अनुभवाकडे पाहण्याची आपली दृष्टी प्रगल्भ बनत असते, जाणिवा समृद्ध होत असतात, वृत्ती डोळस बनत असतात.विचारांनाही नवी झळाळी मिळत असते. त्यामुळे या सगळ्याचे प्रतिबिंब आपल्या निबंधातूनही उमटायला हवे.

त्यामुळेच एकाच विषयावरचा शालेय पातळीवरचा निबंध आणि स्पर्धा परीक्षांमधला निबंध यात जमीन-अस्मानाचा फरक हवा. शिवाय, स्पर्धा परीक्षांमधून उत्तीर्ण होऊन पुढे तुम्हाला प्रशासकीय सेवेत रूजू व्हायचे असते. अशावेळी परिस्थितीचे नेमके आकलन, समस्येचे गांभीर्य, त्याबद्दलची मतमतांतरे, उपाययोजना, त्यावरचे स्वतःचे स्पष्ट मत, याविषयीचे चौफेर भान असायला हवे असते. निबंध लेखनातून टप्प्याटप्प्याने, तर्कसंगत मांडणीतून एखाद्या निर्णयापर्यंत का आणि कसे जायचे याचेही भान तुम्हाला यानिमित्ताने यावे, ही अपेक्षा असते.

निबंधलेखनामध्ये आत्माविष्काराला मोठा वाव असतो. विचारांतील तर्कशुद्धता, शब्दांवरची हुकमत, कमी वेळात सुव्यवस्थितपणे मांडलेले विचार, वाचन, बहुश्रुतता अशा अनेक पैलूंचे दर्शन घडविण्याची संधी निबंधातून मिळते.जणू आपले व्यक्तिमत्त्वच निबंधातून प्रकट होते. विचार सुचण्यासाठी अनुभव उत्कटपणे घेण्याची आवश्यकता असते. तीच गोष्ट सूक्ष्म निरीक्षणाची. आपल्या पंचेंद्रियांचा उपयोग जागरूकपणे करायला हवा.

काही अनुभव आपण प्रत्यक्ष घेतो, तर काही वाचनातून मिळवता येतील. विविध प्रकारच्या वाचनातून आपल्याला विचारांचा, कल्पनांचा खजिनाच हाती लागतो. त्याचा निबंधलेखनासाठी कसा उपयोग करता येईल, याचा थोडा विचार करूया.

कोणत्याही प्रकारच्या निबंधाचे मुख्यतः दोन भाग पडतात.

1) पहिला भाग म्हणजे त्या निबंधाचे मुद्दे किंवा त्याचा आशय

2) दुसरा भाग म्हणजे त्या आशयाची मांडणी म्हणजेच निबंधशैली.

निबंधाचा आशय आणि शैली या दोन्ही दृष्टीने जो निबंध उंची गाठू शकतो, तो उत्तम ठरतो. मुद्दे चांगले आहेत; पण मांडणी ढिसाळ, अनाकर्षक असेल, तर निबंध सकस पण बेचव, कंटाळवाणा होईल आणि नुसताच भाषेने, अलंकारांनी सजवलेला पण ठोस आशय नसलेला निबंध खमंग, पण निःसत्त्व ठरेल.

जेव्हा आपण निबंधाचा विषय वाचतो. तेव्हा त्या विषयाशी संबंधित अनेक विचार, कल्पना, अनुभव, आठवणी,प्रसंग आपल्या मनात गोळा होतात. या सगळ्यातून निबंधासाठी कोणते मुद्दे महत्त्वाचे आहेत व कोणते गाळले तरी चालतील, हे निबंधाची शब्दमर्यादा लक्षात घेऊन ठरवायला हवे; कारण निबंधासाठी असलेली शब्दमर्यादा पाळणे या आवश्यक असते.

त्यामुळे कोणत्या मुद्दयाचा सविस्तर विचार करायचा व कोणते थोडक्यात मांडायचे, ही दोन्ही आत्मसात करायला हवीत. अर्थात, त्यासाठी सराव महत्वाचा. निबंध लिहिताना निवडलेल्या मुक्ष्यांचा क्रम डोळ्यांपुढे आणून एकातून एक विचार, कल्पना उलगडत जातील, या पद्धतीने या मुद्यांची संगती लावायला हवी निबंध वाचताना त्यातील सलगता जाणवायला हवी.

निबंधाचा दुसरा भाग म्हणजे निबंधाची मांडणी, शैली! आपले विचार, भावना, समर्पक व मोजक्या शब्दांत व्यक्त करता यायला हव्यात .

शब्दरचना व वाक्यरचना जमण्यासाठी विशेषणे, क्रियाविशेषणे, वाक्प्रचार, म्हणी, सुभाषिते, सुविचार यांचे भांडार आपल्याजवळ भरलेले हवे. अवांतर वाचन केलेले असले की, आपल्याबीनिबंधातील आशय ची समृद्धी तर वाढतेच; पण वेगवेगळे लेखक कसे शब्द वापरतात, कशी मांडणी करतात, याच्या परिचयातून आपली स्वतःची शैली विकसित होत जाते.

आवश्यक असे शब्द सहजपणे कागदावर उमटू लागतात. यासाठी वाचनाची साधना हवीच! अवांतर वाचनामध्येही सातत्य व विविधता असायला हवी. दैनंदिन वृत्तपत्रांमधील बातम्यांबरोबरच माहितीपूर्ण, वैचारिक लेख, पुस्तकांमधील चरित्रे, प्रवासवर्णन, ललित निबंध, इतिहास, वैचारिक साहित्य असे विविध प्रकारचे साहित्य वाचायला हवे.

समस्याप्रधान निबंध लिहायचे असतील तर, आपल्या देशाच्या, समाजाच्या स्थितीचा अभ्यास वृत्तपत्र वाचनातून व्हायला हवा. त्याचबरोबर जे वाचले त्याची नोंद करून ठेवायला हवी. निबंधाच्या विषयाशी संबंधित नुकत्याच घडलेल्या घटनांचे संदर्भ देता यायला हवेत. आपले विचार, आपल्याला सुचलेल्या कल्पना टिपून ठेवायला हव्यात.

वाचलेली सुभाषिते, काव्यपंक्ती यांचा वापर योग्य प्रमाणात करायला हवा. अन्यथा विषयाला कृत्रिमता येते. विषयाच्या संदर्भात सर्वसामान्य विचारांबरोबरच आपला खास वेगळा ठसा उमटवणारा मजकूर त्यात आला, तर असा निबंध खूप परिणामकारक ठरू शकतो.

निबंधाच्या मांडणीशी संबंधित अजून एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे निबंधाची आकर्षक, योग्य सुरुवात आणि सकारात्मक समारोप!

वेगळा ठसा उमटवणारा मजकूर त्यात आला, तर असा निबंध खूप परिणामकारक ठरू शकतो. निबंधाच्या मांडणीशी संबंधित अजून एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे निबंधाची एखाद्या प्रसंगातून नुकत्याच घडलेल्या एखाद्या घटनेचा संदर्भ घेत; निबंध विषयासंबंधात कुतूहल जागे होईल, निबंध वाचायची उत्कंठा निर्माण होईल, अशी निबंधाची सुरुवात असावी.

पण ‘नमनालाच घडाभर तेल अशी अवस्था होत नाही ना, याबद्दल जागरूक असावे.

सुरुवातीची चांगली कल्पना किती तपशीलवार मांडायची. ?

निबंधाची शब्दमर्यादा लक्षात घेऊन ठरवावे, निबंधाचा शेवट करतानाही आशादायी, समस्या निवारणाच्या दिशेने जाणार उपाययोजना सुचवणारा, भविष्याबद्दल मंगल चित्र रंगवणारा असावा, समस्या किती का असेना, ती निवारण्याचे बळ तुम्हा तरुणाईच्या मनगटात नक्कीच आहे, हे निबंधातून जाणवायला हवे. या विभागाचे आणखी एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे प्रस्तावना.

Leave a Comment Cancel reply

• English Appreciation
• _Appreciation Of Poem Class 8th English
• _Appreciation Of Poem Class 9th English
• _Appreciation Of Poem Class 10th English
• _Appreciation Of Poem Class 11th English
• _Appreciation Of Poem Class 12th English
• Balbharati Solutions 12th
• _Balbharati solutions for Marathi 12th
• _Balbharati solutions for Hindi 12th
• _Balbharati solutions for English 12th
• _Balbharati solutions for Biology 12th
• _Balbharati solutions for Math 12th
• _Balbharati solutions for History In Marath 12th
• _Balbharati solutions for History In English 12th

100+ मराठी विषयावरील निबंध | Essay In Marathi | Marathi essay topics

 100+ मराठी विषयावरील निबंध | essay in marathi | marathi essay topics, मराठी निबंध यादी | marathi essay topics,  100+ मराठी विषयावरील निबंध | essay in marathi | marathi essay topics ,  essay marathi - marathi nibandh  मराठी निबंध.

• मराठी निबंध पुस्तक 12वी pdf
• मराठी निबंध दाखवा
• मराठी निबंध पुस्तक pdf download
• मराठी निबंध पुस्तक
• मराठी निबंध लेखन
• मराठी निबंध पुस्तक 10वी
• मराठी निबंध pdf download
• मराठी निबंध app download
• मराठी निबंध 12वी
• मराठी निबंध 10th
• मराठी निबंध 5वी
• मराठी निबंध 6वी
• 7 वी मराठी निबंध
• मराठी निबंध 8वी
• मराठी निबंध 9वी

Post a Comment

Thanks for Comment

Our website uses cookies to improve your experience. Learn more

Contact form

मराठी व्याकरण || Marathi Vyakaran

Essay Writing In Marathi In 2020 Easy Method For Exams

Essay Writing In Marathi Is Called As Nibandhlekhan (निबंध लेखन).

I Have Given Video On How to Write Marathi essay Bellow. Marathi Letter Writing

MPSC Book LIst By Topper